کک سازی

به گزارش واحد خبر، علی رمضانی کارشناس پروژه مدیریت تولیدات کک و مواد شیمیایی ذوب آهن اصفهان با اعلام این خبر گفت: بدون شک مهمترین عامل در فرآیند تولید کک ، کنترل دما و رژیم گرمایی باتری است زیرا در صورت تنظیم نبودن دما، کک بی کیفیت تولید می شود . همچنین طی مراحل تبدیل زغال سنگ به کک و تولید مواد فرار که توسط کارگاه بازیابی مواد جمع آوری می گردد نیاز به حرارت مناسب می باشد.
وی افزود: تنظیم نبودن درجه حرارت باتری منجر به بروز خسارت هایی مانند: خام شدن سلول کک، گیر کردن کک در داخل سلول، کاهش عمر ساختار نسوز باتری و ... می شود. این تلاشگر ذوب آهنی تصریح کرد: برای مشخص شدن دمای سلول های باتری و آنالیز و برنامه ریزی های مربوطه برای آن باید در 24 ساعت چندین مرتبه از این سلول ها اندازه گیری دما صورت گیرد تا با آنالیز دمای اندازه گیری شده و تنظیم پارامترهای مرتبط بتوان به دمای هدف دست یافت. دمای هدف بر اساس مدت تولید کک، برنامه تخلیه و شارژ، مارک زغال و ... توسط مهندس ارشد گرمایی و سرپرست باتری پس از کارشناسی های لازم تعیین می شود و اگر دمای سلول ها با این دما مغایرت داشته باشد مشکلات عدیده ای به وجود خواهد آمد.
وی گفت : در شبانه روز چندین مرتبه باید به صورت طولی و عرضی از کانال های عمودی سلول های گرمایی باتری اندازه گیری دما صورت گیرد که این عمل توسط پرسنل مربوطه (گازبان باتری) به وسیله دستگاه پیرومتر صورت می گیرد. این اندازه گیری باید دقیق و در زمان های مشخصی بر حسب فرمول خاصی با توجه به وضعیت تعویض مسیر گاز باتری انجام شود.
اگر این شرایط رعایت نشود دمای اندازه گیری شده کاذب و بی فایده خواهد بود و باعث بر هم خوردن محاسبات می شود.
رمضانی در خصوص سیستم کنترل و ثبت دمای باتری بیان کرد: تعداد کانال های عمودی گرمایی که اندازه گیری می شوند بسیار زیاد هستند و اندازه گیری از همه آن ها در شرایط فعلی و تکنولوژی موجود امری غیر ممکن است و طبق دستورالعمل های موجود از کانال های عمودی خاصی اندازه گیری صورت می گیرد و دماهای به دست آمده در فرمول مشخصی قرار گرفته و ضرایب یکنواختی و ... محاسبه می گردد.
اهمیت این دماها به حدی بالاست که حتی اگر یک سلول دمای آن اشتباه محاسبه و ثبت گردد و به استناد به آن پارامترهای گرمایی از جمله مصرف گاز، هوا، مکش دود و ... برای آن تنظیم شود نه تنها برای همان سلول بلکه برای سلول های مجاور نیز خسارت ایجاد می کند.
وی اظهار کرد: پس از مشاهده مشکلات موجود و رجوع به سوابق و بررسی امکانات پیرومترهای موجود شرکت (خریداری شده از شرکت Land Instrument) به این نتیجه رسیدیم که با توجه به اینکه دستگاههای اندازه گیری دما (پیرومتر) دارای Port خروجی USB بوده و امکان اتصال به کامپیوتر را دارا می باشند؛ سیستم نرم افزاری inter faceطراحی گردد که دماهای موجود بر روی پیرومتر را دریافت و ذخیره کرده و به صورت خودکار آنالیزهای لازم را انجام دهد و فرمول های مورد نیاز برای دماهای به دست آمده را اعمال کند. کارشناس پروژه مدیریت تولیدات کک و مواد شیمیایی تصریح کرد: جهت دریافت پروتکل های ارتباطی برای برقراری اتصالات سیستمی با پیرومتر و به کارگیری آن در نرم افزار ، پس از مکاتبه با شرکت Land Instrument به بهانه انحصاری بودن مورد مذکور با این درخواست موافقتی صورت نگرفت و برای حل مشکل پیش آمده از روش مهندسی معکوس استفاده گردید.
و سرانجام موفق به تولید برنامه مذکور شدیم که از استارت پروژه تا تحویل نهایی آن حدود یک سال و نیم طول کشید.
وی در پاسخ به این سوال که این نرم افزار چه قابلیت های دارد چنین گفت: ذخیره سازی دماهای اندازه گیری شده توسط پیرومتر در نرم افزار، ارائه گزارشات متنوع به همراه نمودار از دماهای ثبت شده در سیستم، قابلیت ثبت و گزارش گیری اندازه گیری کنترلی Straight Daily))، قابلیت ثبت و گزارش گیری اندازه گیری عرضی (Horizontal)، قابلیت ثبت و گزارش گیری اندازه گیری کانال های عمودی کناری، قابلیت ثبت و گزارش گیری اندازه گیری عرضی پنج تایی و ده تایی، قابلیت تعریف کاربر سیستم با سطوح دسترسی مختلف، قابلیت تعریف اطلاعات پایه و استانداردهای مورد نیاز در برنامه، قابلیت شخصی سازی محیط نرم افزار، قابلیت اتصال به سیستم Auto Therm و موقعیت یاب و MES و ... .
شایان ذکر است این نرم افزار که دارای تاییدیه فنی از وزارت فناوری اطلاعات است و ثبت اختراع نیز گردیده برای کلیه پیرومترهای شرکت Land که قابلیت اتصال به کامپیوتر را دارند قابل استفاده می باشد. همچنین این سیستم در کل باتری های کک سازی دنیا که به این شیوه عمل می کنند ، قابل استفاده است.

کُک (به انگلیسی: coke) یک مادهٔ جامد پُر کربن است که در فشار و حرارت بالا بر اثر تقطیر آهستهٔ زغال‌سنگ تشکیل می‌شود. از این ماده با عیار کربن ۸۰ تا ۹۰ به‌عنوان سوخت استفاده می‌شود و به‌طور گسترده به‌عنوان یک جایگزین برای زغال‌سنگ محسوب می‌شود. یکی از کاربردهای مهم این سوخت استفاده در ذوب آهن است.

تعریف کلی زغال‌سنگِ کک
به سنگ‌ها و مواد فسیلی باقیمانده از بقایای گیاهی و جانوری، سنگْ زیست یا بیولیت می‌گویند.
بیولیت‌ها به دو گروه قابل سوختن یا غیرقابل سوختن تقسیم می‌شوند… بیولیت‌های قابل سوختن را اصطلاحأ کاستو بیولیت یا سنگ‌های قابل اشتعال گویند. زغال سنگ در واقع از بیولیت‌های نوع قابل سوختن است.
بیولیت‌ها شامل دو گروه بقایای گیاهی و جانوری هستند. اندام‌های گیاهی در نهایت به تورب، بیتومین و زغال سنگ و اندام‌های جانوری به هیدرو کربورها، نفت، گاز و شیل نفتی تبدیل می‌شوند. برای تحصیل یک تن آهن خام، حدود ۳–۵/۱ تن سنگ آهن، ۱۰۰۰–۹۰۰ کیلوگرم کک و ۶–۵ تن هوا لازم است و سنگ آهک نیز بعنوان ماده گداز آور در کوره بلند بکار می‌رود.
در ابتدا ذوب آهن در کوره‌های ابتدائی که از سنگ یا آجر ساخته می‌شد و از هوای دم برای جریان هوا استفاده می‌شد، انجام می‌گرفت و ارتفاع کوره نیز، حداکثر به ۱۰ متر می‌رسید. ولی امروزه با اختراع ماشین و وارد کردن هوای تحت فشار به کوره، ارتفاع و قطر کوره افزایش یافته و کوره‌های بلند جدید از ورقه‌های آهنی که روی ستونهایی استوار گردیده و ارتفاع بدنه کوره به حدود ۳۰ متر می‌رسد، ساخته شده‌است.
بدین ترتیب، پیشرفت صنعت و احتیاج روزافزون بشر به نوع بهتر آهن، کوره‌های بلند جدید را بوجود آورده‌است.
کک چیست؟
 کک roast ماده ای متخلخل است و در کوره بلند به کار می‌رود که یکی از مصارف عمده کک در صنایع متالورژیکی می‌باشد. کک زغال سنگ در کوره بلند نقش‌های مختلف تأمین انرژی، احیاء کانه‌های آهن، ایجاد تخلخل برای عبور گازهای احیاء کننده و کربوره کردن چدن را دارا می‌باشد. در کوره کوپل نیز کک بعنوان سوخت و عامل احیاء کننده مصرف می‌شود.
زغال‌های خاصی جهت تولید کک متالورژی بکار می‌روند و خواص زغال سنگ تعیین‌کننده خواص کک تولیدی است.
مواد غیر آلی زغال سنگ موسوم به استریل بوده و در کک بصورت خاکستر باقی می‌ماند و تأثیراتی بر عملکرد کوره بلند می‌گذارد.
وجود خاکستر در کک سبب افزایش مصرف کک و سنگ آهک در کوره بلند و کاهش ظرفیت تولید باطری‌های کک سازی می‌شود. کک دارای درصدی از گوگرد وفسفر است درنتیجه مهم‌ترین عامل ورود گوگرد و فسفر به فرایند تولید فولاد، کک می‌باشد. گوگرد و فسفر جزء عناصر مضر در فولادها می‌باشند ماده ای سیاه رنگ شبیه به زغال سنگ است که در گریدهای متفاوت موجود می‌باشد. همچنین هرنوع کک بسته ب نوع آنالیز از جمله درصد کربن، رطوبت، میزان خاکستر، گوگرد و مواد فرار و غیره… به دست می‌آید. عمدهٔ کک‌های زغال سنگ موجود در ایران از شرکت ذوب آهن می‌باشد.